بازار های جهانی همیشه در برهه های حساس از جمله بحران کرونا و مناقشات سیاسی و جنگ ها و تنش بین دولت ها و کشور ها همیشه در جریان بوده است
برخی گمان می کنند که جنگ به تازگی یا شاید سال اخیر شروع شده درحالی که جنگ ها پیشینه های تاریخی دارند و گاهی اوقات مثل زمان داعش و یا بعد از شروع طوفان الاقصی در صدر اخبار قرار گرفته و به نحوی برای عموم مردم آشکار شده است
تاثیر جنگ ایران و اسراییل در اقتصاد کلان
تاثیر جنگ ایران و اسراییل را باید در سطح کلان و اقتصاد جهانی بررسی کرد که نیاز به بررسی تمام جنبه های بازار از جمله تاثیر بر قیمت فلزات گرانبها و نفت و ارز های دیجیتال دارد که ارایه آن در این مقاله نمی گنجد
موضوع بحث بیشتر پرداختن به اوضاع صادرات غیر نفتی ایران خواهد بود
عوامل تاثیر گذار در تجارت جهانی
اختلاف قیمت، فاصله، فراوانی یا فقدان تولید یا وجود یک ماده معدنی و بسیاری عوامل دیگر باعث شکل گیری تجارت در سطح جهانی است
گاهی با تغییر یک مولفه صادرات یک کالا رونق می گیرد یا از صرفه اقتصادی خارج می شود، برای مثال در شرایط ایجاد شده در زمان همه گیری کرونا تجهیزات پزشکی و وسایل بهداشت شخصی به یکباره اوج گرفت و بعد از اتمام آن شرایط بوجود آمده به حالت قبل برگشت و روال عادی خود را طی می کند.
اقتصاد در زمان جنگ و اقتصاد جنگ
اقتصاد جنگ را می توان از منظر محدودیت ها و فرصت های صادراتی که در قبال اختلاف کشور های درگیر بوجود می آید و یا نیاز هایی که در کشور ها ایجاد می شود مورد بررسی قرار داد
همانطور که در جنگ روسیه و اوکراین شاهد آن بودیم که غلات و کود های شیمیایی به یکباره کاهش تولید و افزایش قیمت جهانی داشتند
در موضوع جنگ ایران و اسراییل از منظر محدودیت های سیاسی طرفین جنگ باید به تحریم ها اشاره کرد که قبل از جنگ نیز تحریم هایی بود که در قالب تفاهم نامه هایی بصورت دوره ای کم یا زیاد می شد
ولی شاید تاثیر اصلی در فضای ایجاد شده حاکم بر بازار ها باشد
تاثیر جو روانی بر اقتصاد در زمان جنگ
اولین زمزمه های تحلیلگران و خبرگزاری ها از وقوع هر گونه درگیری آرامش روانی بازار را به هم می زند و چرخه ی اقتصاد در مسیر دیگری حرکت می کند
احتکار و نگرانی مردم
اولین خبر از زلزله، سیل ، افزایش قیمت و… که می شود مواد غذایی و سوخت و انرژی اهمیت پیدا می کند و مردم کشور ها نگرانی خود را با خرید چند قلم کالای ضروری جبران می کنند
رفتار هیجانی مردم ایران در بحران ها
ولی در ایران بجز معدود افرادی که تحت تاثیر جو رسانه ها قرار گرفته اند ، بقیه به خرید های خود شدت می دهند ولی برای نگرانی ناشی از تورم ایجاد شده بعد از آن اتفاق یا رویدادبرای مثال فردای روز حمله ایران به اسراییل شاهد موجی از خرید ها بودیم که محدود به کالا یا آیتم های خاصی نبود و این نشان از این است که نگرانی از افزایش قیمت ها در مردم ایران بیشتر از ترس جنگ باشد
هزینه های حمل و نقل بین المللی
حجم زیادی از حمل و نقل کالا ها از طریق کشتی و آبراه های بین المللی است که برخی از آنها به لحاظ موقعیت استراتژیک جایگاه ویژه ای دارند برای مثال باب المندب ، کانال سویز و تنگه هرمز
که صحبت های مقامات کشور هایی که این مسیر ها را تحت سیطره دارند می تواند هزینه های حمل و نقل و بیمه و تمایل تجار به استفاده از این مسیر حمل و نقلی را تحت تاثیر قرار دهد، چه برسد به اینکه یمن کشتی های مربوط به تجار اسراییلی را مورد هدف قرار می دهد و یا اینکه ایران کشتی دومین تاجر بزرگ اسراییلی را به نفع خود توقیف می کند
البته که باید به این موضوع اشاره کرد که کشتی های دیگر کشور ها علاوه بر اینکه مصونیت دارند، مورد حمایت و پشتیبانی نیرو های ایران و یمن برای حفظ امنیت آنها قرار دارند
اهمیت شروع سال شمسی برای کسب و کار ها در ایران
شروع سال شمسی برای اقتصاد و مردم ایران حایز اهمیت است ، و دولت ها سیاست های جدید تغییر قوانین و ابلاغیه ها را از این زمان آغاز می کنند
شرکت های خصوصی هم غالبا در پایان سال یک بازبینی به سالی که گذشت و همچنین نقاط قوت و ضعف خود می کنند و متناسب با آن در شروع سال اقدامات لازم را انجام می دهند
جو روانی حاکم بر جامعه و اقتصاد ، فعالین اقتصادی را در یک گارد بسته قرار می دهد که کمتر به فکر توسعه یا ایجاد روال کاری جدید می کنند و این خود تاثیر بدی روی تولید خواهد گذاشت.
تاثیر جنگ روی صادرات به عراق
صادرات ایران به عراق در زمان بحران ها نیز ادامه داشته است و با توجه به هم جهت بودن دولت ها و مردم در حمله به اسراییل از این بابت مشکلی احساس نمی شود
کنترل بیشتر آمریکا روی مبادی ورود دلار به ایران
تاثیری که جنگ با اسراییل بر صادرات ایران به عراق خواهد گذاشت کنترل شدید تر آمریکا روی گردش دلار در ایران و کنترل شدید تر جریان های دلار های وارداتی به ایران است
جنگ ایران و اسراییل گسترده تر خواهد شد؟
شیوه جنگ تفاوت پیدا می کند و با توجه به رفتار های قبلی اسراییل احتمالا اسراییل دست به خراب کاری هایی جزیی در ایران بزند ولی مسیله مهم که بازار ها را در حالت خمودگی قرار می دهد اخبار جنگ و بلوف های طرف اسراییلی است که همیشه از آن استفاده کرده ، همانطور که در حوادث اتفاق افتاده اخیر نیز شاهد آن بودیم.
روال صادرات کالا به عراق چگونه خواهد بود؟
با توجه به اعتمادی که به امنیت در ایران است، در عمل کمتر تاثیری خواهد گذاشت ولی بیشترین تاثیر مربوط به کاهش ارزش پول ملی ایران خواهد بود
تاثیر جنگ ایران و اسراییل روی تجارت با دیگر کشور ها
روابط ایران و بقیه کشور ها باید بصورت جداگانه و رفتار آنها نسبت به حمایت ها و خصومت ها بررسی شود ولی بصورت موردی می توان اردن را مثال زد که قطعا در جبهه مخالف ایران قرار دارد
ترکیه نیز فقط به دنبال کسب درآمد از این معرکه است و از هر دو طرف برحسب اقتضای جلسه حمایت می کند
عراق به سمت جبهه مقاومت تمایل دارد و بجز کنترل سخت گیرانه تر جریان دلار که توسط آمریکا رصد می شود مشکلی نخواهد بود
دیگر کشور های عربی حوزه خلیج فارس هم در راستای کاهش تنش ها گفتگو هایی انجام داده اند بجز عربستان که علارغم گشایش های حاصل شده در سال اخیر، اثرات و حمایت هایش از اسراییل در حال نمایان شدن است
